Türkiye'de tarım üretimindeki değişim dinamiklerinin buğday üretimindeki mekânsal yansımaları

Abstract

Türkiye'de tarım sektöründe üretim, dış ticaret ve istihdam açısından önemli boyutta değişim gözlenmektedir. Önemli bir tahıl üreticisi olan Türkiye'de özellikle tahıl üretiminde dışa bağımlılık artarak dünya ortalamasına yaklaşmaktadır. Bu durum gıda güvenliği için hayati olan buğday üretimine de olumsuz yansımaktadır. Bu çalışmada ilçelere göre buğday üretiminin coğrafi dağılımını üretim alanı, üretim miktarı ve verimliliği dikkate alarak nasıl bir mekânsal dinamiğe sahip olduğunu mekânsal ekonometri teknikleri kullanarak göstermek amaçlanmıştır. Yakın gelecek için buğday üretiminde sürdürülebilirlik açısından avantajlı ve dezavantajlı ilçeler tespit edilmiştir. Buğday üretim alanı, üretimi ve verimliliği açısından artış gösteren ilçeler sürdürülebilirlik açısından avantajlı durumu göstermektedir. Sürdürülebilirlik şartlarını en iyi sağlayan ilçeler Trakya, Güneydoğu Anadolu'nun batısı ve Ege bölgesinde görülmektedir. Tahıl ambarı İç Anadolu Bölgesi ise sürdürülebilirlik açısından yeterince güçlü çıkmamıştır. Buğday üretiminde mekansal etkileşim İç Anadolu'da zayıf çıkmıştır.

Turkey's agricultural sector has remarkable dynamics of change in production, international trade and employment. Turkey is an important cereal producing country. Its external dependency is rising, particularly in grain production, and is approaching the global average. This negatively affects wheat production, which plays a vital role in food security. This study aims to explore, using spatial econometric methods, the spatial dynamics of the geographical distribution of wheat production in districts considering production area, production amount and productivity. The short term sustainability of wheat producing districts was evaluated. Districts with an increasing area of wheat production and productivity are more sustainable. According to this study, the most sustainable districts are in Thrace, the western side of the South East Anatolia and the Aegean region. Central Anatolia, known as the granary of Turkey, did not have sufficiently high levels of sustainability. Central Anatolia Region had low levels of spatial interaction in wheat production.