A multiparadigm approach to interpretation in architecture: exploring ideological meaning in political party headquarters

Abstract

The attempts to make sense of the built environment are conceptualised within various disciplines also including linguistics and literature. Current theories in literary criticism support different movements in meaning studies. This paper proposes a multiparadigm approach for interpreting and knowing in architecture by employing disparate theoretical perspectives of literary criticism. The research intends to encompass intentionalist, structuralist and post-structuralist paradigms, where the textual meaning is questioned on the basis of the author, the text itself and the reader respectively. The first part elaborates on these major paradigms of literature and then provides extensive review in architectural studies.

Bu yazı, edebi eleştirinin üç temel yöntemini mimari yorumlamada kullanmak üzere uyarlayarak çok yönlü bir araştırma yaklaşımı sunmaktadır. Bu yaklaşım, farklı felsefi sistemlere dayanan ve, metinsel anlamı sırayla yazar, metin (dil) ve okur odaklı ele alan maksatçı, yapısalcı ve yapısalcı sonrası dönemi kapsamaktadır. Mimari bağlamda metin - anlam ilişkisi, bu yazıda özel olarak, siyasi parti genel merkez binaları - parti ideolojileri biçiminde kurgulanmış ve; önerilen yaklaşım, başkent Ankara’da dört büyük partinin genel merkez binasındaki ideolojik söylemin incelenmesinde uygulanmıştır. İlk olarak, gerçek anlamı ancak yazarın bilebileceğini savunan maksatçılık, ideolojik bağlantıları da sadece tasarımcının kendi ifadelerinde aramıştır. Böylece anlam, mimarlara tasarım kararlarını soran görüşmelerden elde edilmiştir. Yapısalcı bir okuma ise, dilbilim ve göstergebilim temelleri üzerinden binalardaki ideolojik yan anlamları belli kurallar ve şemalar üzerinden tartışmıştır. Son olarak, daha öznel, tarihsel ve estetik yorumlarla ilgilenen yapısalcılık sonrası alımlama kuramı ve okur merkezli bir eleştiri kişilerin binaları ideolojik anlamda nasıl değerlendirdiğini sorgulamıştır. Belli sayıdaki bir katılımcı grubuna yapılan anketler binaların ne şekilde algılandığını ve tanımlandığını göstermiştir. Sonuçta, anlamın üretildiği yere göre yapılan bu üç çözümlemenin her biri binalardaki ideolojik anlamla ilgili farklı bir boyutu gözler önüne sermiştir. Ortaya konan bu çok yönlü yaklaşımın, verilen alan araştırmasında olduğu gibi mimarideki birçok anlam ve yorumlama çalışmasında da, özellikle yöntemsel ve kuramsal farkındalığın açığa çıkmasında etkili olacağı düşünülmektedir.