Bilgi kaynaklarının düzenlenmesinde ve erişiminde kontrollü terim kullanımı gerekliliği, uygulanabilirliği ve sorunlar

Abstract

Bilginin düzenlenmesinde bibliyografik tanımlama ve kontrol, kullanıcının kaynağa erişimi açısından çok önemlidir. Kataloglamada ilk amaç doğru ve verimli bibliyografik tanımlama yaparken kullanıcıların bilgi kaynaklarına verimli erişimini sağlamak olmalıdır. Günümüzde kataloglamadaki yeni yaklaşımlar ile beraber sadece bibliyografik künyeyi işlemek yeterli olmazken, bilginin kayıtlı olduğu her türlü bilgi kaynağını etkin ve anlaşılır bir biçimde tanımlayarak tutarlı, güçlü ve işlevsel kütüphane katalogları yaratma gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bilginin düzenlenmesinde karşılaşılan en büyük sorunlardan biri olan metadata tutarsızlıklarının önüne geçilmesinde kontrollü terimlerin (yetke dizini, sınıflama şemaları, terim listeleri vb.) doğru şekilde uygulanabilmesi, kütüphane katalogları açısından oldukça önemli olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, kontrollü terimlerin önemini vurgulamak ve gerekliliğine dikkat çekmektir. Bu çalışmanın hipotezi “ulusal düzeyde kontrollü terimlerin kütüphane kataloglarındaki kullanımı ve uygulanabilirliğinin standart olmaması” şeklinde belirlenmiştir. Çalışmanın kapsamı kontrollü terimler olarak yetke dizinleri (authority file), sınıflama şemaları, terim listeleri, konu başlıkları gibi şemalardır. Bu kapsamda çalışmada, farklı kütüphane yönetim sistemi, sınıflama şemaları ve kataloglama standart uygulamalarına sahip kütüphane katalogları incelenerek durum değerlendirmesi yapılmış, tespit edilen sorunlar ve öneriler paylaşılmıştır.