Sermaye piyasasında işlem yapan yatırımcıların tüketicinin korunması hakkında kanun kapsamında korunup korunamayacakları sorunu üzerine bir inceleme

Abstract

Özellikle 1980’li yılların ortasından itibaren sıradan vatandaşların sermaye piyasasına katılımının dramatik bir biçimde artması, sermaye piyasasında işlem yapan yatırımcıların ayrı bir tüketici grubu olarak kabul edilmeleri ve tüketicilerin korunması politikalarına tâbi tutulmaları zorunluluğu yaratmıştır. Bunun sonucu olarak, çağdaş sermaye piyasası hukuku düzenlemelerine ilk kez tüketicilerin korunması politikalarını yansıtan hükümler eklenmeye başlanmıştır. Türk hukukunda ise yatırımcıların “tüketici” olarak kabul edilmelerinin önünü açan açık bir sermaye piyasası düzenlemesi bulunmamaktadır. Bu nedenle, yatırımcıların teknik anlamda “tüketici” sayılıp sayılamayacakları ve tüketici hukuku korumasından yararlandırılıp yararlandırılamayacakları, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri esas alınarak belirlenmelidir. Kanunun kapsamına giren tüketici işlemleri, tüketici ile satıcı ya da sağlayıcı arasında kurulan her tür hukuki işlemdir (m. 3/1/l bendi). Yatırımcıların sermaye piyasasında yaptıkları işlemlerin “tüketici işlemi” niteliğinde olup olmadığının tespiti için de çalışmamızda, yatırımcıların “tüketici” sıfatına sahip olup olmadıkları, işlem yaptıkları karşı tarafın “satıcı” ya da “sağlayıcı” sayılıp sayılmadığı ve yaptıkları işlemlerin konusunun Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamına girip girmediği hakkında bir değerlendirme yapılmıştır.

As of mid-1980s, there has been a dramatic increase in the number of ordinary citizens trading in the capital market, a fact which necessitates a redefinition of those investors in the capital market as a new category of ‘consumers’ as subjects in the politics of consumer protection. As a result of this, it became necessary to incorporate new regulations into the law of the consumer protection so the articles in modern capital market started, for the first time, to be enacted. In the Turkish law, however, there has not been any regulations in the law of capital market that regard the investors as ‘consumers’. This paper purports to study if these investors technically can be considered as consumers on the basis of the regulations of “the Law on Consumer Protection”. Consumers’ transactions, in this context, comprise all kinds of legal transactions between the consumer and the seller or the supplier (article 3/1). Consequently, one needs to establish the transactions of the investors in the capital market as “the consumer’s transaction”; and the investor as “the consumer”; the other party as “the seller” or “the supplier” in this trade.