Ayfer Tunç'un modernizmle derdi: faillik ve iktidar

Abstract

Türk edebiyatının önde gelen çağdaş yazarlarından biri olan Ayfer Tunç, romanlarında modernizmin açmazlarına vurgu yapmakta ve modernleşen dünyada, toplumdan ve doğadan yabancılaşan insanların çelişkilerine yer vermektedir. Tunç’un edebiyatında, “özgürlük”, “karar alabilme” ve “doğruyu arama” gibi temalar, modernizme ilişkin çeşitli toplumsal ve siyasal sorunlarla birleşerek genişler ve etkinleşir. Kamusal alan, bir ortak dünya yaratma eylemi olarak bu temalar çerçevesinde değerlendirilir. Tunç’un modernizmle hesaplaşma çabası, tıpkı 20. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olan ve kitle siyaseti üzerine çalışan Hannah Arendt’inki gibi, “faillik”, “iktidar”, “kamusal alan”, “kötülük”, “şiddet” gibi kavramların gözden geçirilmesini de gerektirmektedir. Bu makalede, Tunç ve Arendt bir araya getirilmekte ve modernizmin bazı çıkmazlarını nasıl tartışmaya açtıkları ele alınmaktadır. Arendt’in ünlü “kötüğün sıradanlığı” kavramlaştırması, modernizme getirilen önemli bir eleştiri olarak tarihteki yerini almıştır. Tunç’un 2014’te yayımlanan romanı Dünya Ağrısı, Arendt’in altını çizdiği “kötülüğün sıradanlığı”nı gözler önüne sererken, yazarın 2009’da yayımlanan romanı Bir Deliler Evinin Yalan Yanlış Anlatılan Kısa Tarihi, bu kavramın önüne bir de “deliliğin sıradanlığı”nı eklemektedir. Bu makalede, Tunç’un iki romanından yola çıkılarak, yazarın modernizmde sezdiği ve kendine has bir üslupla edebiyata dönüştürdüğü çıkmazlara yer verilmiş ve bu çıkmazlar Arendt’in kuramsal tartışmaları ışığında ele alınmıştır.