The function of cultural norms on eating and drinking practices based on framework of distinction theory in turkish cinema during the 1980s and 1990s

Abstract

Food consumption practices are one of the fields of study that have focused on the increasing interest in food since the 1980s with the effect of globalization. Expressing that food represents a lifestyle, status, and class belonging as a form of consumption, Bourdieu's theory of distinction has become a valuable method in the sociology of food. The focus of this thesis is on eating and drinking practices, which are one of the areas where changes have been effective since 1980, which was a turning point with the military coup that caused political changes and economic liberalization for Turkey. Within the scope of the thesis, which aims to use the films of the period as a data source, the phenomenon of food is evaluated within the framework of Bourdieu's theory of distinction. According to Metz, who applies the method of semiotics to film studies, although films are fictional works, they contain cultural codes in their narrative structure. In this direction, the texts and visual contents of the films of the period were analyzed with structuralist and semiotic methods. The scope of the thesis was extended until 2000 in order to evaluate the approaches that the effects of the 1980s on food habits became evident in the 1990s. Thus, Turkish films released in the 1980s and 1990s formed the research universe and were divided into two sample groups. In order to determine the valid results for the research period, the socio-political structure of Turkey before 1980 was examined and the factors affecting the eating and drinking habits were investigated. Afterward, the prominent scenes among the findings obtained from the films were grouped to determine the analysis titles. Within the help of the theoretical framework, the effects of modernization on table manners and dining etiquette, eating and drinking out practices, and alcohol consumption as a form of status representation were analyzed separately in two sample groups.

Küreselleşmenin etkisiyle 1980’lerden itibaren yemek konusuna artan ilginin odaklandığı çalışma alanlarından biri yemek tüketim pratikleridir. Yemeğin bir tüketim biçimi olarak yaşam tarzını, statüyü ve sınıf aidiyetini temsil ettiğini ifade eden Bourdieu'nun ayrım kuramı yemek sosyolojisinde değerli bir yöntem haline gelmiştir. Bu tezin odak noktası Türkiye için gerek siyasal değişikliklere sebep olan askeri darbe gerek ekonomik liberalizasyon ile bir dönüm noktası olan 1980 yılı itibariyle gerçekleşen değişimlerin etkili olduğu alanlardan biri olan yeme içme pratikleridir. Yemek olgusuna Bourdieu’nün ayrım teorisi çerçevesinde yaklaşılan tez kapsamında, döneme ait olan filmlerin bir veri kaynağı olarak kullanılabilmesi amaçlanmıştır. Film çalışmalarına göstergebilim metodunu uygulayan Metz’e göre, filmler kurgusal eserler olmasına rağmen anlatı yapılarında kültürel kodlar barındırmaktadırlar. Bu doğrultuda dönemin filmlerinin metinleri ve görsel içerikleri yapısalcı ve göstergebilim metotlarıyla analiz edilmiştir. 1980li yıllarda yemek alışkanlıklarında ortaya çıkan etkilerin 1990lı yıllarda belirginleştiğine yönelik yaklaşımların değerlendirilebilmesi için tez kapsamı 2000 yılına kadar genişletilmiştir. Böylelikle, 1980'ler ve 1990’larda çekilmiş Türk filmleri araştırma evrenini oluşturmuş ve iki örneklem grubuna ayrılmıştır. Araştırma dönemine yönelik doğru sonuçların tespit edilebilmesi için 1980 öncesi Türkiye’sinin sosyo-politik yapısı ele alınarak yeme içme alışkanlıklarını etkileyen faktörler incelenmiştir. Devamında, analiz başlıklarının belirlenmesi için filmlerden elde edilen bulgular arasında öne çıkan sahneler ile gruplandırma yapılmıştır. Teori kapsamında modernleşmenin sofra adabına ve yeme-içme görgü kurallarına etkileri, dışarıda yeme içme pratikleri ve bir statü temsil biçimi olarak alkol tüketimi başlıkları iki örneklem grubunda karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.