Üniversite disiplin hukuku: insan hakları odaklı yaklaşım

Abstract

Üniversiteler doğası gereği eleştirel tartışma ortamı sağlayarak öğrenme, öğretme ve araştırma faaliyetlerinin bilimsel ölçütler ve etik kurallar dışında bir etken olmaksızın yürütüldüğü kurumlardır. Bununla birlikte her kurumda olduğu gibi üniversitenin de sunduğu kamu hizmetini en iyi şekilde yerine getirebilmesi için kurum içi disiplin mekanizmaları bulunmaktadır. Üniversite idaresinin disiplin yetkisi, kendine özgü bir hiyerarşinin (sıradüzen) hâkim olduğu üniversite düzeninde yürütülen yükseköğretim kamu hizmetinin gerçekleştirilmesine olanak sağlamalıdır. Bu ise bilimsel faaliyetlerin yürütülmesini amaç edinen disiplin yetkisinin akademisyenin hak ve özgürlükleri ile sınırlandırılmasını gerektirir. Tam tersi bir durum akademisyenlere yönelik keyfi ve ölçüsüz müdahalelere neden olarak kurum düzenini bozacağı gibi akademisyenin hak ve özgürlüklerinin ihlali, bilimin sağladığı yarardan toplumun mahrum kalması sonucunu doğuracaktır. Çalışmamızda Türkiye açısından akademisyenlere uygulanan disiplin hukuku insan hakları odaklı yaklaşımla ele alınacak olup birinci bölümde üniversite disiplin hukukunun kapsamı ve kavramları, ikinci bölümde disiplin süreci, üçüncü bölümde disiplin hukukunda başvuru yolları incelenecek, son olarak ise çalışmamız kapsamında saptanan eksikliklerin giderilmesi için öneriler getirilmeye çalışılacaktır.

Universities, by nature, are institutions in which learning, teaching and research activities are carried out without any factor other than scientific criteria and ethical rules by providing a critical discussion environment. However, as in every institution, there are internal disciplinary mechanisms in order to perform the public service offered by the university in the best way. The disciplinary authority of the university administration should enable the realization of the higher education public service in a university order where a unique hierarchy is dominant. Thus, this requires restricting the disciplinary authority which is aimed at the conduct of scientific activities by the rights and freedoms of the academician. The opposite situation, will cause disruption the order of the institution by arbitrary and inconsistent interventions against the academicians as well as the violation of the rights and freedoms of the academician will deprive the society of the benefits provided by science. In this regard, in our study, the university disciplinary law applied to academics is examined with the human rights-oriented approach in the terms of Turkish law. Within this context; the scope and concepts of university disciplinary law will be examined in the first chapter, the disciplinary process will be examined in the second chapter, the application methods in disciplinary law will be examined in the third chapter and lastly suggestions will be made to remedy the deficiencies identified in our study.