Canlı vericili organ nakli ve aydınlatma yükümlülüğü

Abstract

İnsanlar arası organ naklinde cerrahi gelişme ve başarılara rağmen organ nakledilmesi önündeki en önemli sorun olan organ reddi bağışıklığı önleyen yeni ilaçların keşfi ile beraber başarılı nakillerin yapılmasına olanak sağlamıştır. Ancak son dönem organ yetmezliğinde hasta sayısındaki artış nedeni ile kadavra organ yetersizliği ve kültürel nedenlerle dünyada canlı vericili organ nakli sayısı giderek artmıştır. Sağlıklı bir kişiye kendi isteği ile bile olsa tıbbi müdahalenin hukuka aykırı olması sebebi ile uluslararası biyotıp sözleşmeleri ışığında canlı kişiler arası organ nakline izin veren kanunlar yürürlüğe girmiştir. Canlı organ nakli sayılarının tüm dünyada artması ile birlikte özellikle batı ülkelerinde canlı vericilerin nakil süreci ve sonrasında maruz kaldıkları baskı, risk ve tıbbi sorunların kayıt altına alınması ve takibi sonucunda vericinin yaşamını ciddi şekilde etkileyen olumsuzlukların olduğu ortaya çıkmıştır. Uluslararası forumlarda, organ vericisini bilgilendirme, aydınlatma ve rızasının alınması sürecinin daha sağlıklı yürütülmesi ve oluşabilecek risklerin canlı vericiye doğru bir şekilde aktarılmasının önemi vurgulanarak, sağlıklı canlı vericilerin aydınlatma döneminde organ nakil ekiplerinde bağımsız bir canlı verici savunma ekibi tarafından desteklenmesinin gerekliliği vurgulanmaktadır. Tıbbi, psikolojik sorunların ve aktarım sonrası olumsuzlukların ülkemizde de nakil merkezleri tarafından, Sağlık Organ Nakli Hizmetleri Dairesi Başkanlığı merkezi kayıt sistemine kaydedilerek, canlı vericiler ile ilgili yaşanan tüm olumsuzlukların kayıt altına alınması sağlanmalıdır. Canlı organ vericileri, ülkemizde de nakil ekibinden farklı olarak onu savunan sağlık çalışanlarınca aydınlatma ile beraber tüm süreçlerde desteklenmelidir. Bu yeni uygulamalar ile canlı vericinin aydınlatılmış rızasının hukuka uygunluğunun daha güçlü olacağı düşüncesindeyiz.In spite of surgical development and success in organ transplantation, rejection of organ which is the most important barrier in organ transplantation has enabled with the discovery of new immunsuppressive drugs that prevent immunity. However, due to the growing number of end stage organ failure patients in the cadaveric organ waiting list, cadaveric organ shortage and cultural reasons the number of live donor organ transplants has increased gradually. Due to the unlawfulness of medical intervention even with consent, laws allowing living donor transplants came into force in the light of international biomedicine conventions. With the increase of living donor transplants and with the close follow-up of the donors themselves -especially in the Western countries - there are negativities that seriously affect the donor's life regarding the pressure, the risk and the medical problems they are confronted during and after the donation have been revealed. There has been a constant emphasis in the many international forums that an independent living - donor support team should exist within the organ transplant team during the donor information phase, the procedures of living donor transplants ought to be more transparent to the donor. The process of informing, enlightening and obtaining the donor’s consent must be healthier. And the eventual risks must be explained correctly to the donor Medical and psychological problems and the post-transplantation problems must be registered also locally in the central data system of the Department of Health, Organ Transplantation Services by the transplantation centres themselves. All negativities that donors confront during the process must be registered also locally. The donors must be also supported in our country not only by the transplant team during the transplantation but also by an independent living donor support team. We believe that the consent of the informed donor will be more compatible with the related local laws with these new regulations.