Bakmak ama görmemek: Türkiye'de kadın yazarların profili

Abstract

Bu makale, edebiyat sosyolojisi alanına giren ve Türkiye deki edebiyatçı kadınların profilini ortaya çıkartmayı amaçlayan bir araştırma projesinin ürünüdür. Kadın yazarların eğitim durumları, meslekleri, babalarının meslekleri, yapıt verdikleri türler ve bildikleri yabancı diller gibi kimi unsurlar ele alınarak bu verilerin yıllara dağılımı incelenmektedir. İstatistiksel veriler ve bunlara dayalı olarak yapılan niceliksel analizler toplumsal ve kültürel süreçleri tüm yönleriyle yansıtmasalar da, sözkonusu verilerin yıllara göre nasıl değiştiğini görmek kadın edebiyatı adıyla çerçevelenen ve fazla sorgulanmadan adeta bir kanon gibi kabul edilen yazınsal üretimin değerlendirilmesinde otomatikleşen kimi yargıların yeniden gözden geçirilmesi için gereklidir. İstatistiksel dağılımlar bir panorama çizmekle kalmaz, edebiyatın kurumsallaşması, metalaşması, nesilden nesile ve farklı kültürlere aktarımı gibi konulara ışık tutabilecek veriler de sunar. Örneğin, edebiyatçı kadınların doğum yeri ve ikamet yeri üzerine yapılacak karşılaştırmalar, ülkenin edebiyat merkezi olan şehirlerini belirlememize yardımcı olur. Edebiyatçı kadınların yapıt verdikleri türlerin dağılımı ve bu dağılımın yıllara göre gösterdiği değişim, edebiyattaki toplumsal cinsiyet dinamiklerini ve bu dinamiklerin tarihsel süreçteki gelişimini anlamamıza yardımcı olur. İstatistiksel verileri değerlendiren bu makale, edebiyatçı kadınların görünürlüğünü etkileyen unsurları tartışmaya açmakta ve edebiyat için gelenekselleşen bilginin sadece erkekler üzerinden türetilmesinin yanlışlığına değinmektedir.

This article is a product of a research project which, within the scope of the sociology of literature, aims to unravel the profile of women writers in Turkey. The educational status of women writers, their occupation, their father s occupation, the genres to which they contribute their foreign language abilities and the distribution of this data over the years are examined. Despite their shortcomings in giving a thorough understanding of social and cultural processes, quantitative analyses, they nevertheless, can play a crucial role in problematizing the established judgments and often poorly scrutinized assumptions which serve as the canon of the field which is framed as women s literature . For instance, to see how certain statistical data has changed over the years, can shed light on previously neglected phenomena about the literary production of women writers. Statistical distributions not only provide a panorama but also give a perspective about the institutionalization and commodification of literature and its transfer to new generations and different cultures. For example, comparisons of place of birth and place of residence of women writers help us to identify the cities which are the country s literary centers. The distribution of genres and the variation of this distribution over the years, help us to understand the dynamics of gender in literature and the historical development of these dynamics. This article evaluates statistical data, opens a discussion on the factors affecting the visibility of women s literary tradition, and points to the inaccuracy of forming the established information on literature on a men-only basis.